پوست خود را بهتر بشناسیم
پوست خود را بهتر بشناسیم | پوست بدن در وهله اول یک سیستم دفاعی برای بدن محسوب می‌شود
زیرا در برابر عوامل محیطی و بیماری‌زا، اولین سد دفاعی بدن است.
در مورد اهمیت پوست و کارکرد آن و همچنین نحوه مراقبت از پوست باید مطالب مختلفی را آموخت و برای یک زندگی سالم‌تر و داشتن ظاهری زیباتر، آن‌ها را به کار گرفت.
شاید اولین کاربرد پوست که از فرط بدیهی بودن به آن توجهی نداریم! لمس اجسام باشد. توانایی لمس کردن اجسام به خاطر وجود پوست روی اندام‌های بدن است.
همچنین تنظیم کردن دمای داخلی بدن و جلوگیری از خشکی و کم‌آبی بدن نیز از دیگر کارکردهای وجود پوست روی اندام‌های بدن انسان است.
حال برای آن‌که پوست سالمی داشته باشیم نیاز است که مواردی را رعایت کنیم؛ که از جمله مهم‌ترین آن‌ها درمان سریع و اختلالات و عارضه‌های پوستی است.
محافظت کردن از آن در برابر عوامل مخرب مانند اشعه خورشید و همچنین محافظت و مراقبت منظم و مداوم از آن هم همیشه باید مدنظر ما باشد.
از جمله راهکارهایی که برای این منظور می‌توان به کار بست تا از این ارگان حیاتی بدن مراقبت شود؛ این است که هر دو هفته یک بار از پوست لایه‌برداری کرد. با این کار سلول‌های مرده و خشک از سطح پوست برداشته می‌شود.
شستشو و پاک کردن سطح پوست به صورت روزانه و همچنین مرطوب نگه داشتن آن نیز ضروری است. همچنین استفاده مداوم از کرم‌های ضد آفتاب در هنگام حضور در مقابل نور خورشید نیز از جمله ضروریات مراقبت از پوست بدن است.
پوست، خواب ندارد و کارش شبانه روزی است و در صورتی که در شرایط نامناسبی مانند آلودگی، برنامه ی غذایی نادرست، کار زیاد و استراحت کم، و غم و غصه قرار بگیرد، زود رنجور می شود، پس بیشتر به فکر سلامت پوست خود باشیم.
آناتومی پوست:
- اپیدرم
- درم
- هایپودرم
لایه اپیدرم پوست
اپیدرم، بیرونی ترین لایه پوست است.
فاقد رگ های خونی است و سلول های موجود در عمیق ترین لایه ها از هوای اطراف تغذیه می کنند.
اپیدرم دارای ساختار های سلولی متفاوت است:
کراتینوسیت ها حدود %95 از جمعیت سلول های اپیدرمی را تشکیل می دهند.
آن ها کراتین تولید می کنند که پروتئینی محافظت کننده و تقویت کننده پوست، مو و ناخن ها است.
ملانوسیت ها رنگ پوست یا رنگدانه معروف به ملانین را تولید می کنند که به پوست رنگ برنز یا قهوه ای می دهد و به محافظت از لایه های عمیق پوست در برابر اثرات مضر آفتاب کمک می کند.
سلول های لانگرهانس در ارائه آنتی ژن ها نقش مهمی دارند. آن ها بخشی از سیستم ایمنی بدن به شمار می آیند و به طور مداوم به دنبال آنتی ژن های اطراف خود هستند؛ بنابراین می توانند آن ها را به دام بیندازند و به لنفوسیت ها ارائه دهند.
سلول های مرکل، فقط به تعداد بسیار کمی در لایه پایه وجود دارند. آن ها از نزدیک با رشته های انتهایی اعصاب پوستی مرتبط هستند وبه عنوان گیرنده های مکانیکی، عملکرد حسی دارند و در نوک انگشتان و کف دست و پا به مقدار بیشتری دیده می شوند.
عملکرد اصلی اپیدرم این است که به عنوان یک مانع فیزیکی و بیولوژیکی در محیط خارجی عمل می کند و از نفوذ مواد تحریک کننده جلوگیری می کند.
در عین حال از اتلاف آب جلوگیری کرده و هموستاز داخلی را حفظ می کند.
لایه اپیدرم پوست پوست خود را بهتر بشناسیم
اپیدرم شامل 5 لایه است:
- شاخی (Stratum corneum)
- لوسیدیوم (Stratum lucidum)
- گرانولوزوم (Stratum granulosum)
- اسپینوزوم (Stratum spinosum)
- پایه (Stratum basale)
1) لایه پایه
این لایه داخلی ترین و عمیق ترین لایه اپیدرم در آناتومی پوست است و شامل سلول های گرد کوچک به نام سلول های پایه می باشد.
سلول های پایه به طور مداوم تقسیم می شوند و سلول های جدید دائما سلول های قدیمی را به سمت بالا یعنی به سمت سطح پوست سوق می دهند.
لایه سلول های پایه شامل سلول های ملانوسیت نیز هستند.
2) لایه اسپینوزوم
این لایه ضخیم ترین لایه اپیدرم است.
در انتقال برخی مواد به داخل و خارج از بدن نقش دارد.
دارای سلول های سنگفرشی است که در بالای لایه پایه واقع شده است.
این سلول های سنگفرشی همان کراتینوسیت ها هستند.
3) لایه لوسیدیوم و لایه گرانولوزوم
کراتیونسیت های لایه سنگفرشی از طریق دو لایه نازک اپیدرمی به نام گرانولوزوم و لایه لوسیدیوم به سمت بالا رانده می شوند.
هر چه این سلول ها بیشتر به سمت سطح پوست حرکت کنند، بزرگ تر و صاف تر می شوند و
به هم می چسبند و در نهایت کم آب می شوند و می میرند.
4) لایه شاخی
این لایه خارجی ترین لایه اپیدرم است.
از 10 تا 30 لایه نازک کراتینوسیت مرده که به طور مداوم در حال ریزش است تشکیل شده است.
این لایه های مرده به سلول های سنگفرشی هسته ای معروف است.
با پیر شدن و از بین رفتن سلول های بیرونی لایه های جدیدی از سلول ها جایگزین آن ها می شوند؛
اما این روند با افزایش سن، کند می شود.
لایه شاخی میزان جذب از طریق پوست را تنظیم می کند و این امر از عوامل موثر در آبرسانی و رطوبت به پوست است.
لایه درم پوست (Dermis) پوست خود را بهتر بشناسیم
درم در زیر اپیدرم قرار دارد و ضخیم ترین لایه از سه لایه آناتومی پوست است.
تقریبا %90 ضخامت پوست را تشکیل می دهد.
وظایف اصلی درم تنطیم دما و تامین خون اشباع شده از مواد مغذی به اپیدرم است.
بیشترین میزان ذخیره آب در لایه درم قرار دارد.
این لایه شامل بیشتر سلول ها و ساختار های ویژه پوست است؛ از جمله:
رگ های خونی: پوست خود را بهتر بشناسیم
مواد مغذی و اکسیژن را به پوست می رساند و مواد زائد سلولی را از بدن می گیرند و
همچنین ویتامین D تولید شده در پوست را به قسمت های دیگر بدن منتقل می کنند.
فولیکول های مو:
یک غلاف لوله ای شکل است که بخشی از مو را که در زیر پوست است احاطه کرده و باعث تغذیه مو می شود.
غدد عرق:
شامل دو نوع است. غدد آکرین که عمده غدد عرق بدن است و در تنظیم مجدد حرارت نقش دارد و غدد آپوکرین، غدد عرق بزرگتری واقع در زیر بغل و ناحیه تناسلی است.
غدد چربی:
به فولیکول مو متصل هستند و در همه جای بدن به جز کف دست و پا یافت می شوند.
این غدد، روغنی ترشح می کنند که به صاف و لطیف نگه داشتن پوست کمک می کند.
این روغن همچنین از رشد بیش از حد باکتری ها و قارچ ها جلوگیری می کند.
لایه درم پوست
لایه درم از دو زیر لایه تشکیل شده است: لایه پاپیلاری و لایه مشبک
1) لایه پاپیلاری
لایه نازکی است که از بافت پیوندی سست و مویرگ ها، الیاف الاستیک و مقداری کلاژن تشکیل شده است.
این لایه مواد مغذی مورد نیاز برای لایه های اپیدرم را فراهم و دما را تنظیم می کند.
هر دوی این عملکردها با یک سیستم عروقی نازک و گسترده انجام می شوند که
مانند سایر سیستم های عروقی در بدن کار می کند و انقباض و انبساط میزان خونی را که از طریق پوست جریان دارد را کنترل می کند.
2) لایه مشبک
مشبک لایه تحتانی است که از الیاف کلاژن ضخیمی ساخته شده است که به موازات سطح پوست قرار گرفته اند.
لایه مشبک از لایه پاپیلار چگال تر است و باعث تقویت پوست می شود.
همچنین از سایر اجزای پوست مانند فولیکول های مو، غدد عرق و غدد چربی پشتیبانی می کند.
لایه هایپودرمپوست خود را بهتر بشناسیم
هایپودرم لایه زیر پوستی است که در زیر درم قرار دارد.
تا حد زیادی از چربی تشکیل شده است.
این لایه در برابر سرما به صورت عایق عمل می کند و با عروق خونی و اعصاب در هم آمیخته است.
همان طور که دیدید آناتومی پوست از لایه های پیچیده و منظمی تشکیل شده است که هر کدام وظیفه خاص خود را انجام می دهند.
سطح پوست پوست خود را بهتر بشناسیم
جزء اصلی سطح پوست را یک پروتئین فیبروز محکم به نام کراتین(Keratin) تشکیل می دهد. کراتین در موها و ناخن ها هم وجود دارد.
پوست تشکیل یک سد بسیار موثری را در مقابل ورود میکروبها و مواد مضر به داخل بدن می دهد، اما اثر محافظتی آن هنگامی بیشتر است که سطح پوست سالم باقی بماند.
سِبوم(Sebum) یک ماده چربی می باشد که در غدد سِباسه(Sebaceous) در لایه درم تولید می شود و به نرمی پوست کمک نموده و ضد آب می باشد. بخاطر همین است که پوست ضد آب بوده و ما وقتی به حمام می رویم، مثل اسفنج آب را به خود جذا نمی کنیم.
حس لامسه ما بخاطر وجود گیرنده های عصبی است که در لایه درم وجود دارد. این گیردنه های عصبی به فشار، لرزش، گرما، سرما و درد حساس هستند.
در هر ثانیه میلیاردها پیام عصبی (سیگنال) از این گیرنده های عصبی به سمت مغز فرستاده می شوند تا در مغز این سیگنال ها فرآیند شده و در آنجا یک تصویر حسی از آن ایجاد شود.
بعضی مناطق پوست مثل نوک انگشتان دست دارای تعداد خیلی زیادی گیرنده های عصبی هستند و به همین خاطر است که این مناطق از پوست، حساسیت بیشتری نسبت به سایر قسمت های پوست دارند.
پوست همچنن نقش مهمی را در تنظیم حرارت بدن بازی می کند. هنگامی که پوست در معرض نور خورشید قرار می گیرد، تولید ویتامین D می کند که برای قوی شدن استخوان ها ضروری می باشد.
پوست و سبک زندگی
پوست ما متناسب با پوست و کمتر شدن قابلیت ارتجاعی آن می گردد
اپیدرم و درم پوست وقتی که در معرض نور مستقیم خورشید قرار می گیرند تولید ملانین(Melanin) اضافی می کنند.
به غیر از نژاد و سن، پوست را می‌توان بر اساس معیارهای دیگری طبقه‌بندی کرد.
حتماً بارها شنیده‌اید که باید نوع پوست خود را بشناسید و بر اساس نوع پوستتان مراقبت‌های لازم را انجام دهید. اما چگونه باید نوع پوست خود را تعیین کنیم؟ جالب است بدانید که نوع پوست به غیر از ژنتیک، تحت تأثیر سن و حتی محیط هم قرار می‌گیرد.
رویای هر یک از ما داشتن پوستی شفاف و صاف است و برای تحقق این رویا در قدم اول باید نوع پوست خود را بشناسیم. با شناختن نوع پوست، نوبت به آشنایی با مراقبت‌های مخصوص پوستمان می‌رسد. اگر مطمئن نیستید نوع پوست شما چیست و مراقبت‌های مخصوص به آن را نمی‌دانید، مطلب پیش رو را از دست ندهید!
پوست چیست ؟
پوست چیزی بیش از یک مانع محافظ بین بدن و محیط اطراف آن است. این اندام وسیع همچنین در حفظ سلامتی بدن نقش مهمی دارد، از جمله این نقش‌ها می‌توان به تنظیم دمای بدن از طریق عرق کردن و گرگرفتگی هنگام گرم شدن و برجسته شدن محل رویش مو در هنگام سرما اشاره کرد. علاوه بر این موارد، پوست می‌تواند ویتامین D را که برای سلامتی استخوان‌ها بسیار ضروری است از نور خورشید تولید کند.
